تعریف مقام در موسیقی

مقام با کسره روی میم [ اول] به معنی جای اقامت ، جای ایستادن، جای قدم، منزلت، رتبه، پایه و جایگاه تعریف شده است. در اشعار فارسی نیز از این لغت در موضوع موسیقی، ادبی و عرفانی استفاده های بی شماری شده و در فرهنگ نامه ها، ایرانی مقام را به معنی « آهنگ » و « پرده » در موسیقی نیز آورده اند. قدما دوازده مقامرا برای موسیقی قائل بوده اند به این قرار : راست، اصفهان ، عراق، کوچک، بزمک ، بوسلیک، حجاز، عشاق ، حسینی، زنگوله، نوا، رهاوی.

عده ای معتقداند که واژه‌ مقام در مفهوم موسیقیایی ظاهراً برای نخستین بار در قرن هفتم ( ﻫ . ق ) توسط قطب الدین شیرازی در رساله دره التاج الغره الدباج ذکر شده است. مفهوم مقام عمدتاً حاکی از توالی های ویژه‌ای از اصوات در ارتباط با لحن یا ملودی بوده است.

تعریف مقام از نظر کاربرد موسیقی:

مقام به معنی یک ساختمان ذهنی است که به وسیله ی نوازنده قبل از اجراء انتخاب می شود و در حین اجرا گسترش یافته و در صورت نیاز مقام گردانی خودی و بیگانه می نماید ، مانند « مقام راست » . میتوان چنین گفت مقام تابع حرکت و سکون است . یعنی حرکت و توقفی که موقت بوده و نوازنده یا خواننده باید پس از گذراندن زمانی کوتاه پرده ی قبلی را رها نموده و به محل جدیدتری ( پرده ی جدیدتری) نقل مکان کند… .

برای آگاهی بیشتر درارتباط با این موضوع به چهارمین کتاب سال شیدا، گرد آورنده استاد محمد رضا لطفی رجوع کنید.هم چنبن جهت کسب اطلاعات بیشتر به مقالات و نوشتارهای زیر مراجعه نمایید:

مقام؛ عنوانی نادرست برای موسیقی اقوام ایران

نگاهی به مقام ، مد، گوشه و دستگاه و کاربرد های آن در موسیقی ایران

“مقام” در موسیقی شناسی ایران

تالیف : حبیب الماسیان (www.musighar.com)

دیدگاهتان را بنویسید

دکمه بازگشت به بالا
بستن
بستن